ΑΝΤΙΓΡΙΠΙΚΟΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ 2017

Εδώ και ένα μήνα περίπου κυκλοφόρησαν και τα εμβόλια της γρίπης.

Η σεζόν της γρίπης στην Ελλάδα συνήθως διαρκεί από τέλη Δεκεμβρίου μέχρι αρχές Μαρτίου, αλλά η έναρξη της «σεζόν» μπορεί να προκύψει ανά πάσα στιγμή.

ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΟΥΝΕ;

Σύμφωνα με το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού:

Ετησίως, ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, καθώς και άτομα που φροντίζουν/σχετίζονται με ΒΡΕΦΗ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 6 ΜΗΝΩΝ.

Τα βρέφη κάτω των 6 μηνών μπορεί να νοσήσουν βαριά, και επειδή δεν μπορούν να εμβολιαστούν τα ίδια, εμβολιάζουμε το περιβάλλον του.

Επίσης, εγκυμονούσες (σε οποιαδήποτε ηλικία κύησης!), λεχωΐδες, και θηλάζουσες μητέρες.

Παιδιά που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου είναι αυτά που πάσχουν από πνευμονοπάθειες, νεφροπάθειες, σοβαρές καρδιοπάθειες, αιμοσφαιρινοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη, νευρομυϊκά νοσήματα, είναι σε ανοσοκαταστολή ή έχουν κάνει μεταμόσχευση.

Επίσης χρήζουν εμβολιασμού παιδιά που λαμβάνουν μακροχρόνια ασπιρίνη.

Φέτος για πρώτη φορά κυκλοφορεί ΤΕΤΡΑΔΥΝΑΜΟ αντιγριπικό εμβόλιο, που συνίσταται σε όλους, ηλικίας άνω των 3 ετών. 

Από 6 μηνών ως 3 χρονών, γίνεται το ΤΡΙΔΥΝΑΜΟ. 

Το τετραδύναμο αναμένεται να αυξήσει τα ποσοστά κάλυψης έναντι της γρίπης.

ΕΩΣ 3 ΧΡΟΝΩΝ: ½ δόση του αντιγριπικού των ενηλίκων.

6 ΜΗΝΩΝ ΜΕ 8 ΧΡΟΝΩΝ: 2 δόσεις, με ένα μήνα απόσταση,  την πρώτη χρονιά που εμβολιάζονται τα παιδιά. 

ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ παράγονται 2 βδομάδες μετά την ολοκλήρωση του εμβολιασμού.

HAND-FOOT-MOUTH DISEASE, ή αλλιώς ΝΟΣΟΣ ΧΕΡΙΩΝ-ΠΟΔΙΩΝ-ΣΤΟΜΑΤΟΣ

Η νόσος των «χεριών-ποδιών-στόματος» αποτελεί μια ίωση που εμφανίζεται κυρίως το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, και είναι ένα ήπιο και αυτοπεριοριζόμενο νόσημα, που διαρκεί 7-10 ημέρες.

Προκαλείται κυρίως από 2 ιούς, τον Coxsackie A16 και τον Enterovirus 71.

Συνήθως νοσούν παιδιά ηλικίας μικρότερης των 10 ετών, και περισσότερο μικρότερα των 5 ετών. Σπανιότερα, νοσούν και μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες.

ΧΡΟΝΟΣ ΕΠΩΑΣΗΣ: Τα συμπτώματα εμφανίζονται 3-6 ημέρες μετά την επαφή με τον ιό.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Αρχικά κακοδιαθεσία, πονόλαιμος, πυρετός. Στην συνέχεια εμφανίζονται φυσαλίδες στις αμυγδαλές, άφθες στο στόμα, και σπυράκια, πολλα με υγρό, στα χέρια και στα πόδια, όπως αρκετά συχνά και στη γενετήσια χώρα. Το χαρακτηριστικό είναι η κατανομή των φυσαλίδων και μέσα στις παλάμες και τα πέλματα.

Ο Enterovirus 71, ο οποίος πολλές φορές ευθύνεται για επιδημίες, προκαλεί και εμέτους.

ΜΕΤΑΔΟΣΗ: Ο ιός βρίσκεται στη μύτη, τις αναπνευστικές εκκρίσεις, τα κόπρανα, καθώς και στις δερματικές φυσαλίδες. Παραμένει στις αναπνευστικές εκκρίσεις για 7 ημέρες, και στα κόπρανα για αρκετές βδομάδες.

Μεταδίδεται λοιπόν με επαφή με μολυσμένα από τον ιό αντικείμενα, με επαφή με εκκρίσεις του αναπνευστικού (πχ βήχας, μυξούλες) και με μολυσμένα με τον ιό κόπρανα (πχ κατά την αλλαγή της πάνας)

Υπάρχουν και ενήλικες που νοσούν, και μεταδίδουν τη νόσο, χωρίς να έχουν συμπτώματα.

Το παιδάκι που νοσεί με Hand-Foot-Mouth disease μπορεί να μεταδίδει τον ιό για 7 ημέρες, και σταματά να είναι μεταδοτικό όταν υποχωρήσει ο πυρετός, οι άφθες και τα εξανθήματα (και τότε είναι που μπορεί να επιστρέψει στις σχολικές και άλλες δραστηριότητές του!)

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ: Δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες που να συσχετίζουν τη νόσο με επιπλοκές στην εγκυμοσύνη.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ: Ουσιαστικά δεν υπάρχουν!
Ο Enterovirus 71 έχει σπάνια συσχετιστεί με επεισόδια εγκεφαλίτιδας και μηνιγγίτιδας.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι σε παιδιά που έχουν αρκετές άφθες στο στόμα, δεν μπορούν να λάβουν τα αναγκαία υγρά, και αφυδατώνονται. Ελάχιστα θα χρειαστούν νοσηλεία για ενυδάτωση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Για τον περιορισμό ή την αντιμετώπιση του ιού, δεν υπάρχει θεραπεία

Βοηθούν τα αντιπυρετικά για την αντιμετώπιση του πυρετού, τα σκευάσματα για τη στοματική κοιλότητα που απαλύνουν τον πόνο από τις άφθες, καθώς και τα αντιϊσταμινικά για τη σπάνια περίπτωση που τα εξανθήματα προκαλούν κνησμό (φαγούρα)

Είναι πολύ μεγάλης σημασίας η λήψη άφθονων υγρών, για την αποφυγή αφυδάτωσης, με αποφυγή σκληρών, αλμυρών ή όξινων τροφών που συνήθως ενοχλούν τα παιδιά που έχουν άφθες.

ΠΡΟΛΗΨΗ: Καλό πλύσιμο των χεριών, απολύμανση επιφανειών και παιχνιδιών, αποφυγή στενής επαφής με πάσχοντες

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Δεν χρειάζεται πανικός!

Είναι συνήθως μια ήπια, αυτοπεριοριζόμενη νόσος, που συναντάται πολύ συχνά στη παιδική ηλικία, και δεν υπάρχει περίπτωση, ειδικά σε παιδάκια που παρακολουθούν παιδικούς σταθμούς, να την «γλιτώσουν» και να μην κολλήσουν.

Κρατάμε το παιδί μας στο σπίτι, φροντίζουμε για την ενυδάτωσή του, και μόλις συνέλθει και υποχωρήσουν τα συμπτώματα (πυρετός, εξανθήματα), επιστρέφει στις σχολικές ή άλλες υποχρεώσεις του!

ΠΗΓΕΣ:

Red Book (AAP)

Emedicine.medscape.com

www.cdc.gov

ΙΛΑΡΑ - ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ

Όπως πρόσφατα ανακοινώθηκε, είμαστε σε αυξημένο κίνδυνο για επιδημία ιλαράς. Ενώ μέχρι πέρυσι είχαμε 2 κρούσματα τα τελευταία 3 χρόνια, στο τελευταίο 4μηνο έχουν ήδη καταγραφεί πάνω από 100!
Λόγω του επικείμενου κινδύνου, αλλάζει το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού ως εξής:
1. Απόλυτη προτεραιοτητα για εμβολιασμό με 1η δόση MMR στην ηλικία των 12 μηνών. 2η δόση μετά από 3 μήνες (15 μηνών αντί για 4-6 χρονών, όπως έλεγε το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού).
2. 2η δόση ΑΜΕΣΑ σε όλα τα μεγαλύτερα παιδάκια (αντί δηλαδή να περιμένουμε να πάνε 4 χρονών τα παιδιά, εμβολιάζουμε πιο νωρίς, αρκεί να έχουν περάσει 3 μήνες από τη 1η δόση)
3. Όσοι γεννήθηκαν μετά το 1970, δεν έχουν νοσήσει με ιλαρά, και δεν έχουν κάνει 2 δόσεις εμβολίου, πρέπει να εμβολιασθούν.
4. Απαγορεύεται ο εμβολιασμός σε εγκύους ή ανοσοκατεσταλμένους. Θηλάζουσες μητέρες εμβολιάζονται κανονικά!
5. Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας πρέπει να αποφύγουν εγκυμοσύνη για τουλάχιστον 1 μήνα μετά τον εμβολιασμό τους.
Τα πράματα είναι μάλλον απλά. 
Αν το επίπεδο εμβολιασμού είναι υψηλό, δεν θα υπάρξει επιδημία.
Τα εμβολιασμένα παιδάκια έχουν πολύ χαμηλό κίνδυνο να νοσήσουν, και είναι σχεδόν απίθανο να παρουσιάσουν σοβαρές επιπλοκές της νόσου.
Το εμβόλιο προσφέρει ανοσία για πάρα πολλά χρόνια, μπορεί και ισόβια!
Τα ανεμβολίαστα παιδιά δεν μπορούν πλέον να στηριχθούν στις "πλάτες" των εμβολιασμένων. Είναι σε απόλυτο κίνδυνο, και πρέπει να εμβολιαστούν άμεσα!
ΝΑ ΤΟΝΙΣΩ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΕΠΙΔΗΜΙΑ, οι προσωρινές αλλαγές στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού γίνονται για να προλάβουμε. Να μην έχουμε!
Τι είναι η ιλαρά; Μια παιδική αρρώστια που χαρακτηρίζεται από υψηλό πυρετό και εξάνθημα (σπυράκια)
Είναι επικίνδυνη; Σύμφωνα με στατιστικές, 30% των ασθενών θα παρουσιάσουν κάποιου είδους επιπλοκές, το 6% πνευμονία και το 0,2% κινδυνεύει με θάνατο (Στην Ιταλία σε περισσότερα από 4000 κρούσματα είχαν 3 θανάτους – όλα ανεμβολίαστα παιδιά)
Γιατί την φοβόμαστε; Είναι εξαιρετικά μεταδοτική. Το 90% αυτών που μπορούν να νοσήσουν (άτομα που δεν έχουν νοσήσει και δεν έχουν εμβολιαστεί σωστά), θα νοσήσουν. Παραμένει για 2 ώρες στο χώρο, έτσι πχ αν κάποιος με ιλαρά μπει σε ένα δωμάτιο/ασανσέρ/ιατρείο κτλ, για 2 ώρες όποιος άλλος μπει στον ίδιο χώρο θα εκτεθεί στον ιό, και μπορεί να κολλήσει!!!
Γιατί πρέπει να κάνουμε 2 δόσεις του εμβολίου; Με την πρώτη δόση αντιδρά (είναι προστατευμένοι) το 90% των εμβολιασθέντων. Με την δεύτερη δόση, το 99%. Και τα αντισώματα διαρκούν για πάρα πολλά χρόνια, μπορεί για μια ζωή. Οπότε και με την πρώτη δόση είμαστε αρκετά προστατευμένοι, αλλά με την δεύτερη είμαστε πολύ πιο σίγουροι!

Διακοπή Πάνας

                                                                  ΔΙΑΚΟΠΗ ΠΑΝΑΣ

Ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γονείς στη πρώιμη νηπιακή ηλικία αποτελεί η προσπάθεια για διακοπή της πάνας.

Άλλες φορές οι προσπάθειες στέφονται σχετικά γρήγορα και εύκολα με επιτυχία, ενώ άλλες φορές, παρά την επιμονή των γονέων, το αποτέλεσμα δεν είναι το επιθυμητό.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Καθοριστικός (και ίσως μοναδικός) παράγοντας είναι η ετοιμότητα του παιδιού.

Όταν η προσπάθεια ξεκινά λόγω της πίεσης του περιβάλλοντος (γιαγιά, γειτόνισσα, κτλ.), του ίδιου του κράτους (που θεωρεί ότι 2,5 χρονών όλα τα παιδιά δεν φορούν πλέον πάνα, οπότε αν δεν τη διακόψουν, δεν γίνονται δεκτά στους νηπιακούς σταθμούς) ή απλά και μόνο γιατί «τώρα είναι καλοκαίρι και το καλοκαίρι κόβονται οι πάνες», χωρίς να ληφθεί υπόψη η ετοιμότητα του παιδιού, η αποτυχία είναι σίγουρη!

Αναπτυξιακά, ακόμη και στην ηλικία των 3 χρόνων, ένα νήπιο μπορεί να μην έχει καλό έλεγχο των σφικτήρων του και εννοείται ότι αν το παιδί δε νοιώθει πότε είναι να κάνει την ανάγκη του και πώς να κρατηθεί, δεν είναι έτοιμο για τη διακοπή της πάνας.

Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να ξεκινήσουν οι προσπάθειες;

Συνήθως, τα παιδιά μεγαλώνοντας αρχίζουν  να “ενοχλούνται”  από τη πάνα τους, τη τραβάνε ή ακόμη και τα ίδια μπορεί να εκφράζουν στους γονείς τους την επιθυμία να μη τη φοράνε πλέον.

Στο επόμενο στάδιο, αρχίζουν να καταλαβαίνουν πότε είναι να κάνουν τσίσα ή κακά, αλλά το εκφράζουν ακριβώς η στιγμή που κάνουν την ανάγκη τους, μην αφήνοντας περιθώρια αντίδρασης. Τελικά, ωριμάζοντας, γνωρίζουν πότε και τι θα κάνουν, και μπορούν να κρατηθούν και λίγα λεπτά.

Τότε είναι η κατάλληλη εποχή για τη διακοπή της πάνας!

Να σημειώσω εδώ ότι πολλές φορές υπάρχουν νήπια τα οποία έχουν από πολύ νωρίς αναπτυγμένο το λόγο τους, και μπερδεύουν τους γονείς, μιας και θεωρούμε ότι “αφού μιλάνε, γιατί δε μου λένε πότε θα κάνουν την  ανάγκη τους;”. Η απάντηση είναι πολύ απλή: γιατί δεν καταλαβαίνουν! Επίσης, υπάρχουν αντιθέτως παιδιά με όχι και τόσο αναπτυγμένο το λόγο, που μας “δείχνουν” πότε θέλουν να κάνουν την ανάγκη τους, διακόπτοντας το παιχνίδι και πηγαίνοντας σε κάποια γωνιά ή αγαπημένο σημείο.

Και πως ξεκινάμε; Δεν υπάρχουν κανόνες!

Βασικά, ζητάμε από το παιδί, όποτε αισθανθεί ότι θέλει να κάνει την ανάγκη του, να μας το πει ή να μας το δείξει, ώστε να το οδηγήσουμε ή να πάει μόνο του στο γιογιό ή στο μπάνιο.

Άλλα παιδιά θα καθίσουν στο γιογιό, άλλα θα θελήσουν να καθίσουν κατευθείαν στη λεκάνη της τουαλέτας ( χρησιμοποιώντας κάποιο ειδικό προσαρμογέα, καλό είναι να έχουμε και κάποιο υποπόδιο). Άλλα θέλουν το γιογιό στο μπάνιο, άλλα σε οποιοδήποτε σημείο του σπιτιού. Στην αρχή το χρησιμοποιούμε εκεί που θέλει το παιδί, και μετά σιγά σιγά το μεταφέρουμε στο μπάνιο!

Αρκετά παιδιά, για να κατανοήσουν τι ακριβώς τους ζητάμε, μπορεί να χρειασθεί να “συνοδεύσουν” τους γονείς (ειδικά του αντίστοιχου φύλου) στο μπάνιο για να δούνε ποια ακριβώς είναι η διαδικασία!

Ορισμένα παιδιά επίσης αισθάνονται αρχικά πιο άνετα να καθίσουν στο γιογιό ή τη λεκάνη φορώντας τη πάνα τους, την οποία και αφαιρούμε όταν είναι έτοιμα να καθίσουν και χωρίς αυτή!

Βασικός κανόνας: μόνο θετική ενίσχυση!

Επιβραβεύουμε το παιδί (κυρίως λεκτικά),σε κάθε επιτυχημένη προσπάθεια. Δε το ανταμείβουμε ποτέ υλικά (πχ κάνε τσίσα και θα φας σοκολατάκι!) , και κυρίως ποτέ μα ποτέ δε το μαλώνουμε ή το βάζουμε τιμωρία, σε κάποια πιθανή αποτυχία.

Πρέπει να θυμόμαστε ότι και το παιδί κάνει τη προσπάθειά του, και αν δημιουργήσουμε εντάσεις και αρνητικά αισθήματα, τότε μπορεί να πισωγυρίσει, να εγκαταλείψει τη προσπάθεια και να  “βολευτεί” συνεχίζοντας να φοράει πάνα.

Συνήθως, λίγο καιρό μετά τη διακοπή της πάνας την ημέρα, ακολουθεί η διακοπή και της νυχτερινής πάνας. Προσέχουμε να μη “φορτώνουμε” με υγρά το παιδί πριν τον ύπνο, φροντίζουμε να κάνει τα  τσίσα του λίγο πριν κοιμηθεί και όταν οι πάνες είναι στεγνές τις πρωινές ώρες, διακόπτουμε και τη νυχτερινή πάνα.

Καλό είναι  να μην αργήσουμε πάρα πολύ στη διακοπή της νυχτερινής πάνας, γιατί μεγαλώνοντας τα παιδιά βολεύονται, και μετά είναι πιο δύσκολη η διακοπή της.

Επίσης, συχνό φαινόμενο αποτελεί το να διακοπεί η νυχτερινή πάνα, και μετά από καιρό, με αφορμή 1-2 “νυχτερινά ατυχήματα”, να πισωγυρίσουμε. Έτσι “βολευόμαστε” γονείς και παιδιά, και αυτό κάνει τη διακοπή της νυχτερινής πάνας ακόμη πιο δύσκολη!

Αν έχουμε συχνά “νυχτερινά ατυχήματα”, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ειδικά αδιάβροχα υποστρώματα κάτω από το σεντόνι του παιδιού, να το σηκώνουμε περίπου 1-2 ώρες μετά τη νυχτερινή του κατάκλιση για να ουρήσει, και να φροντίζουμε η λήψη υγρών τις νυχτερινές ώρες να είναι περιορισμένη.

Και τι γίνεται στην περίπτωση που οι προσπάθειές μας δε στέφονται με επιτυχία;

Υπάρχουν νήπια που δε καταλαβαίνουν ακριβώς  τι ζητάμε. Καμιά φορά βοηθά να βάλουμε κατευθείαν βρακάκι στο παιδί, και όταν το βρέξει ή το λερώσει, να του πούμε ευγενικά και ήρεμα ότι δε πρέπει να βρέχει το βρακάκι του και την επόμενη φορά να μας πει πότε θέλει να κάνει την ανάγκη του.

Πολλές φορές έχουμε “ατυχήματα” πάνω στο παιχνίδι του παιδιού. Αν βλέπουμε ότι το παιδί ξεχνιέται πάνω στον ενθουσιασμό του παιχνιδιού, φροντίζουμε να οδηγούμε εμείς το παιδί να κάνει την ανάγκη του, σε σταθερά χρονικά διαστήματα, πχ κάθε 2 ώρες.

Υπάρχουν και παιδιά που θα ωφεληθούν με άλλες τεχνικές, πχ αγοράζοντας βρακάκια με τον/την αγαπημένο/η ήρωα! Έχουμε 1-2 από τα “καλά” και 3-4 πιο απλά. Φοράμε στο παιδί το αγαπημένο του εσώρουχο, και αν το λερώσει, του σημειώνουμε, πάλι ήρεμα και ευγενικά, ότι τώρα που λερώθηκε, θα πρέπει να φορά πιο απλά, μέχρι να πλυθεί το αγαπημένο του.

Υπάρχουν παιδιά, τέλος, που θα ωφεληθούν από τους πίνακες επιβράβευσης. Ένα αστέρι για κάθε επιτυχημένη προσπάθεια, και στα 5-10 αστέρια (στην αρχή καλό είναι το όριο να είναι σχετικά χαμηλό, και σιγά σιγά το ανεβάζουμε) επιβραβεύουμε το παιδί πχ με μια βόλτα στο πάρκο, στην παραλία κτλ. (Καλό είναι η επιβράβευση να αφορά μια οικογενειακή δραστηριότητα που χαροποιεί το παιδί αλλά είναι σχετικά σπάνια!) Και όπως είπαμε και παραπάνω, ποτέ η επιβράβευση δεν είναι υλική (πχ παιχνίδι, γλυκό, παγωτό).

Και αν όλα τα παραπάνω δεν αποδώσουν, τότε  μόνο μια λύση υπάρχει: Αναβολή της διαδικασίας.

Δεν το εκλαμβάνουμε ως αποτυχία, δική μας ή του παιδιού! Τα πράγματα είπαμε είναι πολύ απλά. Αν το παιδί δεν είναι έτοιμο, δεν μπορούμε να κόψουμε τη πάνα.

Ξαναδοκιμάζουμε μετά από 2-3 μήνες, και αν πάλι δε τα καταφέρουμε, πάλι αναβολή της διαδικασίας.

Αν επιμένουμε σε ένα παιδί που δεν είναι έτοιμο, η ένταση, η ψυχολογική βλάβη και το αίσθημα αποτυχίας που μπορεί να του μεταφέρουμε, μπορεί να οδηγήσει σε πολύ μεγαλύτερη καθυστέρηση στη διακοπή της πάνας.

Αιτία για άμεση διακοπή των προσπαθειών; Η επίσχεση ούρων και κοπράνων. Τι σημαίνει αυτό; Υπάρχουν παιδιά που μπορεί να “κρατήσουν” τα τσίσα για πάρα πολλές ώρες ή τα κακά τους και 3-4  ημέρες. Αυτό αν επιμένει μπορεί να οδηγήσει σε σκληρά κόπρανα, πόνο και δυσκοιλιότητα που πολλές φορές αποδεικνύεται ιδιαίτερα ανθεκτική. Χορηγούμε άφθονα υγρά, τροφές που βοηθούν να είναι μαλακά τα κακά, αποφεύγουμε τροφές που προκαλούν δυσκοιλιότητα, και μπορεί να χρειαστούν και φάρμακα για δυσκοιλιότητα.

Μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η επίσχεση ούρων. Είχα παιδιά στο ιατρείο που κρατούσαν 24 ώρες τα ούρα τους , και τα “άφηναν” με μεγάλη δυσκολία και πόνο! Και είναι προφανές ότι αυτό δεν είναι καθόλου καλό για την υγεία του παιδιού. Η επίσχεση ειδικά των ούρων σημαίνει άτακτη οπισθοχώρηση!

Συμπερασματικά:

-      Η προσπάθεια για τη διακοπή της πάνας είναι μια ιδιαίτερα εύκολη υπόθεση, αρκεί το παιδί να είναι έτοιμο.

-      Δεν πρέπει ποτέ να δημιουργεί πεδίο εντάσεων μεταξύ γονέων-παιδιού.

-    Δεν θα κριθεί η ικανότητά μας ως γονείς από αυτή τη διαδικασία, και αφορά μόνο το παιδί μας, και όχι τους φίλους/συγγενείς/γείτονες!

-  Είναι ένα αναπτυξιακό ορόσημο, το οποίο όταν η προσπάθεια γίνει την κατάλληλη στιγμή, θα κατακτηθεί σχετικά εύκολα, χωρίς άγχος και ψυχολογικά τραύματα (παιδιού κι γονέων)!